“Gooi de verpakking maar op de stoep”, zei de oma tegen haar kleinzoon, voor wie ze net een ijsje gekocht had. Bezorgd keek ze toe of er geen chocoladevlekken in zijn T-shirt kwamen. Een eindje verderop leegde iemand de uitpuilende asbak van zijn auto in de goot. Over het milieu hadden de oma en de kettingroker nog nooit gehoord.
Op alle straathoeken en op de stoepjes van leegstaande huizen lag de vuilnis van de hele buurt op een hoop. Alles werd daar neer gekwakt, inclusief blikjes, batterijen en glas. Niemand maakte zich hier druk om, twintig jaar geleden. Het was ‘gewoon’ zo.
Gelukkig ontdekte ik dat mijn oude buurman blikjes inzamelde. Hij haalde ze op bij cafeetjes, sloeg ze plat en verkocht het blik per kilo aan een handelaar. Ik was blij dat mijn blikjes een goed heenkomen vonden en batterijen- veelvuldig aanwezig in het speelgoed dat mijn kinderen cadeau kregen- vermeed ik. Toen ik de medicijnkast eens had opgeruimd en bij de apotheek informeerde, waar ik medicijnen, waarvan de houdbaarheidsdatum verstreken was kwijt kon, keek de apotheker me glazig aan. “Gewoon”, zei hij, “je gooit ze in de vuilnisbak.”
In de daarop volgende jaren veranderde er veel. Op de basisschool van mijn kinderen werd steeds vaker over het milieu gesproken. Op het gymnasium was er zelfs een milieugroepje en onder leiding van enkele leraren werd een daktuin aangelegd op het platte dak van de school. De struise directrice haalde er voortdurend de pers bij, want een school met recyclebakken, een daktuin en milieugroepjes was iets waar andere scholen een voorbeeld aan konden nemen. De verandering van de mentaliteit kwam op gang. Het werd zelfs een trend,om milieubewust te zijn. Zij het bij een kleine groep.
In de gemeente Piraeus- en bij de meeste gemeentes in Griekenland -waren intussen vuilnisbakken verschenen en jaren later werd ook de ‘blauwe recyclebak’ geïntroduceerd. Glas,metaal en papier moest voortaan gescheiden worden van het overige afval. Het was nog onduidelijk of het, door ons keurig gescheiden afval, daadwerkelijk gerecycled werd. Fanatiekelingen reden eens per maand naar een andere gemeente, waar ze wel zeker waren dat hun recyclebare afval goed terecht kwam.
Inmiddels is dat probleem nu ‘opgelost’: dagelijks stort een waar leger- van meest immigranten– zich op de vuilnisbakken van de stad en haalt alles eruit wat verhandelbaar is, zoals metaal en papier. Dankzij de ijver van deze mensen wordt er meer gerecycled dan ooit, in de huidige crisisjaren.
Allerlei milieu groepen, zoals bijvoorbeeld de ‘Vrijwillige Bosbescherming van Zuid Ymittos’ (Ε.Δ.Ν.Υ.) doen hun uiterste best om de mentaliteit ten opzichte van het milieu, te veranderen. Zij organiseren wandelingen door het natuurgebied van de berg Ymittos en hopen stedelingen liefde voor de natuur bij te brengen en hen bewust te maken van het altijd dreigende gevaar van bosbrand.
Steeds vaker worden schoonmaakacties georganiseerd,om zwerfvuil in en buiten de stad op te ruimen. Vooral veel jongeren komen hierbij in actie en maken straten, stranden en bossen vrij van rondslingerend vuil.
Ondanks de goede ontwikkelingen blijft Griekenland een ‘derde wereldland’ wat betreft de zorg voor het milieu. Zo oordeelde het Europese hof in 2007 dat Griekenland nog 23 leefgemeenschappen had- waaronder Markopoulos, Koropi en Rafina -waar het afvalwater niet adequaat verwerkt werd.
In 2013, zes jaar later, bleek Griekenland nog niet aan de normen te voldoen, ondanks financiering van de EU. Ongezuiverd afvalwater brengt grote risico’s mee voor de volksgezondheid. Het bevat ook stoffen zoals stikstof en fosfor die schade aan het zeewater aanrichten. De EU besloot Griekenland een boete van 11.514.081 euro op te leggen. Daarbij kwam een dagelijkse boete van 47.462 euro, tot Griekenland zal voldoen aan de EU normen. Onduidelijk of dit inmiddels het geval is.Transparantie is nooit de sterkste kant van de Griekse regering geweest.
Veel onduidelijkheid is er ook over de vernietiging van Syrische chemische wapens, die op de Middellandse zee zal plaatsvinden 500 kilometer ten westen van Kreta. Duizenden bezorgde eilanders kwamen al op de been om hier tegen te protesteren. Zij vrezen een milieuramp.
De Griekse regering probeert het volk te overtuigen dat “de operatie zal worden uitgevoerd met absolute zekerheid dat letterlijk absoluut en zonder uitzondering of afwijking de milieuveiligheid in de Middellandse Zee gewaarborgd wordt”. Maar de eilanders hebben weinig vertrouwen in wat de regering verklaart. Duidelijke antwoorden op hun vragen geeft de regering niet.
Een coalitie van mariene wetenschappers en deskundigen en niet-gouvernementele organisaties onder leiding van het Archipelagos Instituut voor Mariene Bescherming in Griekenland, verklaarde vorige maand dat het door de Verenigde Naties gesteunde plan om de Syrische chemische wapens te neutraliseren aan boord van een schip in de Middellandse Zee “riskant en zonder enig precedent” is.
Inwoners van Kreta vragen zich af of zij geïnformeerd zullen worden, in geval er chemische stoffen in zee terecht zullen komen en waarom deze operatie in een besloten zee als de Middellandse zee plaats moet vindenen niet op een oceaan. Kriton Arsenis, een onafhankelijk Europarlementslid, blijft ook aan de bel trekken. “Waarom moet Groot-Brittannië zelf niet de chemische wapens vernietigen die het illegaal verkocht heeft aan Syrië?” vraagt hij in een nieuwe schriftelijke vraag aan de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken, Catherine Ashton. Hij merkt op dat de illegale verkoop van chemische wapens, het ook illegaal maakt om ze te vernietigen in de Middellandse Zee. Lees hier meer, in het artikel van Nadia Peeters,die op Kreta woont en de ontwikkelingen rond deze kwestie op de voet volgt.
Een nieuwe protestactie zal op 27 april plaatsvinden op Kreta. Ik zou daar ook bij moeten zijn, want ik ben ook bezorgd.Tenslotte ‘hebben we de aarde niet geërfd van onze voorvaderen, maar in bruikleen van onze kinderen’, zoals een indiaanse spreuk het zegt. En dag van de aarde, dat is het iedere dag.
Geertje in Griekenland 